Ai đã một lần đặt chân đến Thái Nguyên, chắc hẳn đều đã đắm chìm trong vẻ đẹp huyền bí của Hang Phượng Hoàng, cùng Suối Mỏ Gà.
Chúng được tạo hóa ban cho vị trí tự nhiên tuyệt đẹp trên ngọn núi cao mang tên Phượng Hoàng – khu phức hợp cảnh quan đẹp nhất của tỉnh Thái Nguyên.
Từ phía dưới chân núi nhìn lên, ngọn núi như là một bức họa vẽ đôi uyên ương chim phượng hạnh phúc. Theo truyền thuyết, khi xưa tại khu vực này có một cặp phượng hoàng to lớn tìm nơi làm tổ cho kết quả tình yêu của mình. Đôi uyên ương bay cả ngày lẫn đêm, nhưng không tài nào tìm được chỗ thích hợp cho cuộc sống lâu dài. Tuy nhiên, do quá mệt mỏi vì đói và khát, chúng bỗng thấy một hầm đá đầy nước ở ngưỡng cửa hang động. Từ đó, chúng quyết định ở lại trong hang động đó để ấp trứng. Một hôm, con chim đực bay đi tìm mồi, vì mải mê vui chơi nên đã quên mất còn có gia đình đang đợi ở nhà. Vợ của nó trông ngóng mỏi mòn, nhưng mãi vẫn không thấy chồng về. Nó đã chờ đợi cho đến hơi thở cuối cùng, và rồi hóa thành một hòn đá trên đỉnh núi cao này. Bất giác nhớ đến gia đình, chim đực liền vội quay về tổ, nhưng mọi thứ đã quá muộn màng. Vì đau buồn tột độ, chim đực cũng chết đi và hóa thành đá phía bên kia ngọn núi. Cho nên, hang động này mới được đặt tên là “Phượng Hoàng”.
Bên cạnh vẻ đẹp hùng vĩ ngoài hang động, khi đi sâu vào trong khoảng 150 mét, du khách sẽ đến được một dòng suối trong veo mang tên Mỏ Gà. Ở con suối này, du khách có thể đắm mình trong làn nước mát tại một số khu vực trũng. Và khi đi sâu khoảng 400m trong hang động, du khách còn có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp tuyệt mỹ của hang động. Đá nhũ với các hình dạng đặc sắc, giống như những chiếc võng tiên đang treo mình lơ lửng trên vách hang. Màu sắc của các loại đá nhũ này có thể làm mê hoặc mọi ánh nhìn của người đối diện. Bên cạnh chuyến tham quan, du khách còn có cơ hội nếm thử một số đặc sản địa phương hấp dẫn như gạo tre hoặc rượu cùng các dân làng hiền lành, chất phác tại khu vực nhà sàn. Sau khi dùng bữa, du khách có thể thưởng thức giai điệu của một thể loại âm nhạc huyền bí đặc trưng trong vùng. Đây là sự kết hợp giữa đời sống tinh thần và văn hoá của các dân tộc Tày, Nùng và Thái ở Việt Nam. Sau này, thể loại âm nhạc này bắt đầu đi sâu vào đời sống của người dân ở một số tỉnh phía Bắc bao gồm Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Lạng Sơn, …
Thuở xưa, nơi đây cũng từng diễn ra một sự kiện lịch sử tiêu biểu – đó chính là trận đánh du kích gây tổn hại nặng nề cho một binh đoàn của thực dân Pháp vào năm 1944. Qua đó, ta có thể nhận thấy lòng yêu nước da diết của nhân dân ta qua mọi thời kỳ trước mọi thế lực xâm lược.
Thái Nguyên xứng đáng là một địa điểm du lịch lý tưởng không chỉ dành cho du khách trong nước, mà còn cho tất cả các du khách ở khắp mọi nơi trên thế giới.